Giáo dục kỹ năng sống trang bị cho học sinh kiến thức, thái độ và kỹ năng phù hợp, từ đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong cuộc sống; tạo cơ hội cho các em có khả năng xử lý mọi vấn đề xảy ra trong sinh hoạt hàng ngày.
Có nhiều quan điểm về kỹ năng sống do các tổ chức quốc tế, các chuyên gia trong và ngoài nước đưa ra, trong đó có những quan điểm đáng lưu ý sau đây:
Theo Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hoá liên hiệp quốc (UNESCO): “Kỹ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục thế kỷ XXI: Học để biết – Học để làm – Học để chung sống – Học để làm người. Theo đó kỹ năng sống được định nghĩa là những năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày”.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO): “Kỹ năng sống là những kỹ năng mang tính tâm lý xã hội và kỹ năng về giao tiếp được vận dụng trong các tình huống hàng ngày để tương tác một cách có hiệu quả với người khác, giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày”.
Theo Quĩ cứu trợ Nhi đồng liên hiệp quốc (UNICEF): “Kỹ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới. Tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và kỹ năng”.
Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý xã hội liên quan đến những tri thức, những giá trị và thái độ, cuối cùng được thể hiện ra bằng những hành vi làm cho các cá nhân có thể thích nghi và giải quyết có hiệu quả các yêu cầu và thách thức của cuộc sống.
Kỹ năng sống là một tập hợp các kỹ năng mà con người có được thông qua giảng dạy hoặc kinh nghiệm trực tiếp được sử dụng để xử lý những vấn đề và những câu hỏi thường gặp trong đời sống hàng ngày của con người.
Như vậy kỹ năng sống được hiểu theo nghĩa rộng không chỉ bao gồm khả năng năng lực tâm lý xã hội mà còn cả những kỹ năng vận động, kỹ năng sống được hiểu theo nghĩa hẹp chỉ bao gồm những năng lực tâm lý xã hội.
Từ các khái niệm nêu trên có thể đưa ra khái niệm kỹ năng sống như sau: “Là năng lực cá nhân mà con người có được thông qua giáo dục hoặc kinh nghiệm trực tiếp, nó giúp cho con người có cách ứng xử tích cực và có hiệu quả, đáp ứng mọi biến đổi của đời sống xã hội, sống khoẻ mạnh, an toàn hơn”.
Các nhóm kỹ năng sống
Xã hội hiện đại luôn đòi hỏi con người có những kỹ năng ứng phó trước những tình huống xảy ra trong cuộc sống nên việc rèn luyện cho học sinh các kỹ năng mềm là nhiệm vụ quan trọng của công tác giáo dục kỹ năng sống. Điều này giúp trang bị cho các em những kiến thức giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp; từ đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong cuộc sống; tạo cơ hội cho các em có khả năng xử lý mọi vấn đề xảy ra trong sinh hoạt hàng ngày.
Kỹ năng sống giữ vai trò rất quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho mỗi con người nói chung và cho các em học sinh nói riêng, vì khoa học giáo dục ngày nay đã khẳng định mỗi cá nhân muốn tồn tại và phát triển trong một xã hội công nghiệp, hiện đại thì phải học, học không chỉ để có kiến thức mà còn để tự khẳng định (Learn to Be), học để cùng chung sống (Learn to Live together), học để biết (Learn to Know), học để hành ( Learn to Do).
Giáo viên chia sẻ trong buổi Hội thảo về vai trò của giáo dục kỹ năng sống
Xã hội hiện đại có sự thay đổi toàn diện về nhiều lĩnh vực như: kinh tế, văn hóa,. và lối sống với tốc độ nhanh đã làm nảy sinh những vấn đề mà trước đây con người chưa gặp, chưa trải nghiệm, chưa phải ứng phó, đương đầu. Hoặc có những vấn đề đã xuất hiện trước đây, nhưng nó chưa phức tạp, khó khăn và đầy thách thức trong xã hội hiện đại, nên con người dễ hành động theo cảm tính và không tránh khỏi rủi ro, nguy cơ, thách thức trong cuộc sống. Khi đó, kỹ năng sống chính là hành trang giúp con người chuyển những điều đã biết đến để thay đổi hành vi, nhờ đó mà đạt được lối sống lành mạnh, đảm bảo chất lượng cuộc sống, kỹ năng sống là một phần quan trọng trong nhân cách con người trong xã hội hiện đại.
Kỹ năng sống góp phần thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội, ngăn ngừa các vấn đề xã hội, sức khỏe và bảo vệ quyền con người. Các cá nhân thiếu kỹ năng sống là một nguyên nhân làm nảy sinh nhiều vấn đề xã hội. Người có kỹ năng sống sẽ thực hiện những hành vi mang tính xã hội tích cực, góp phần xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp và do vậy giảm bớt tệ nạn xã hội làm cho xã hội lành mạnh.
Kỹ năng sống là những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội cần thiết đối với thanh thiếu niên giúp họ có khả năng học tập tốt hơn, ứng xử một cách tự tin đồng thời là một phương sách để hoàn thiện bản thân mình trước mọi người. Đồng thời, kỹ năng sống cũng giúp biến kiến thức thành những hành động cụ thể, những thói quen lành mạnh. Những người có kỹ năng sống là những người biết làm cho mình và những người khác được hạnh phúc. Họ thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc sống của họ.
Một giờ học kỹ năng sống của học sinh
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nhằm thực hiện mục tiêu sau: Chuyển dịch kiến thức (cái chúng ta biết), thái độ và giá trị (cái chúng ta nghĩ, cảm thấy hoặc tin tưởng) thành thao tác, hành động và thực hiện thuần thục các thao tác, hành động đó như khả năng thực tế (cái cần làm và cách thức làm nó) theo xu hướng tích cực và mang tính chất xây dựng. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tập trung vào các kỹ năng tâm lý – xã hội là những kỹ năng được vận dụng để tương tác với người khác và giải quyết có hiệu quả các vấn đề của cuộc sống. Việc hình thành các kỹ năng sống luôn gắn kết với việc hình thành các kỹ năng học tập và được vận dụng phù hợp với lứa tuổi, điều kiện sống,..
Có thể kể đến các kỹ năng quan trọng cần rèn luyện cho học sinh: Kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng thể hiện sự tự tin, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng lắng nghe tích cực, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng tư duy sáng tạo, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng quản lý thời gian…
 1. Giáo dục toàn diện cho thanh niên, học sinh - những giải pháp quan trọng, hữu ích và cần thiết/ Kim Nam sưu tầm và hệ thống.- H.: Thanh niên, 2015.- 395 tr; 28 cm.ISBN: 9786046427384 Tóm tắt: Nêu lên thực trạng và giải pháp cho các vẫn đề ở trẻ vị thành niên: bạo hành ở trẻ vị thành niên, một số mặt chưa tốt trong ứng xử và việc mang thai ở trẻ vị thành niên. Sự cần thiết phải giáo dục pháp luật, đạo đức và giới tính cho học sinh. Các kinh nghiệm ứng xử trong môi trường giáo dục. Khám phá và tìm hiểu về giáo dục ở nước ngoài.. Chỉ số phân loại: 370.9597 KN.GD 2015 Số ĐKCB: NV.00282, |
 3. Tài liệu giáo dục kỹ năng sống kỹ năng xử lý các tình huống rủi ro, khẩn cấp thường xảy ra hàng ngày dành cho học sinh, sinh viên trong học đường/ Tăng Bình, Ngọc Tuyền tuyển chọn.- H.: Thanh niên, 2016.- 431 tr.; 27 cm.Thư mục: tr.418 ISBN: 9786046455042 Tóm tắt: Giới thiệu những kỹ năng sống dành cho trẻ, học sinh, sinh viên trong cơ sở giáo dục ; kỹ năng xử lý các tình huống bạo lực, ma túy, các tệ nạn xã hội, cháy nổ, trộm cướp, tai nạn giao thông, vết thương, chấn thương.... Chỉ số phân loại: 363.1 NT.TL 2016 Số ĐKCB: NV.00179, |
 4. MUNIVE, ALEXTớ là chàng trai trưởng thành nói không với bạo lực: 11-21 tuổi/ Alex Munive, Lucero Quiroga, Abby Bawalda ; Nguyễn Hương Linh b.s..- Tái bản lần thứ 2.- H.: Phụ nữ, 2019.- 82tr.: tranh màu; 21cm.- (Cẩm nang bạn trai. Thủ lĩnh của sự thay đổi) ISBN: 9786045661802 Tóm tắt: Cung cấp kiến thức, kỹ năng cho bạn trai trong độ tuổi vị thành niên, giúp các em biết được bạo lực giới, nói không với bạo lực giới và xây dựng mối quan hệ lành mạnh. Chỉ số phân loại: 646.708351 MA.TL 2019 Số ĐKCB: KN.00206, |
 5. MATTHEWS, ANDREWCảm nhận thế nào đời trao thế đó/ Andrew Matthews ; Hoàng Dạ Thư dịch.- In lần thứ 8.- Tp. Hồ Chí Minh: Nxb. Trẻ, 2018.- 167tr.: ảnh, tranh vẽ; 20cm. Tên sách tiếng Anh: How life works ISBN: 9786041076518 Tóm tắt: Gồm những ví dụ và chứng minh khoa học về kĩ năng sống giúp chúng ta có suy nghĩ lạc quan, yêu đời và có cái nhìn tích cực hơn trong mọi hoàn cảnh. Chỉ số phân loại: 158 MA.CN 2018 Số ĐKCB: KN.00063, |
 6. ROSIE NGUYỄNTuổi trẻ đáng giá bao nhiêu?/ Rosie Nguyễn.- Hà Nội: Hội nhà văn; Công ty sách Nhã Nam, 2017.- 285tr.; 21cm. Tên thật tác giả: Nguyễn Hoàng Nguyên ISBN: 9786045370193 Tóm tắt: Đưa ra những lời khuyên bổ ích qua những trải nghiệm thực tế của tác giả về 3 vấn đề quan trọng: Học, làm, đi. Giúp các bạn trẻ chuẩn bị tốt hành trang cho tương lai, tạo động lực bền vững trong cuộc sống và công việc. Chỉ số phân loại: 646.700835 RN.TT 2017 Số ĐKCB: KN.00134, |
 7. TEO AIK CHERTại sao cần đơn giản?: Cẩm nang giúp các bạn trẻ có một cuộc sống đơn giản và có mục đích hơn/ Teo Aik Cher ; Biên dịch: Việt Khoa....- Tp. Hồ Chí Minh: Nxb. Tp. Hồ Chí Minh, 2018.- 159tr.: tranh vẽ, bảng; 21cm. ISBN: 9786045838808 Tóm tắt: Cung cấp những bí quyết cùng những lời khuyên rất thực tế và vô cùng hữu ích giúp các bạn trẻ có cuộc sống đơn giản và gặt hái được nhiều thành công hơn. Chỉ số phân loại: 158.10835 TAC.TS 2018 Số ĐKCB: KN.00659, KN.00660, KN.00661, KN.00739, KN.00666, |
8. INTIMATE SISTER Tai nạn và phòng tránh/ Intimate Sister ; Tranh: Thiên Kiều ; Hương Hương dịch.- H.: Phụ nữ ; Công ty Văn hoá Huy Hoàng, 2019.- 118tr.: tranh màu; 19cm.- (Kĩ năng sống cho học sinh) ISBN: 9786045660690 Tóm tắt: Thông qua những tình huống sinh động và thiết thực, trang bị cho các em học sinh những kỹ năng sống khi gặp động đất, mưa lớn, lở đất, sét đánh, trời lạnh, bão, sóng thần, bão tuyết, lở tuyết, cháy rừng, nắng nóng. Chỉ số phân loại: 372.37 IS.TN 2019 Số ĐKCB: NV.00007, |
9. SIEGEL, BERNIE S. Quà tặng cuộc sống/ Bernie S. Siegel ; Biên dịch: Thu Quỳnh, Hạnh Nguyên.- Tp. Hồ Chí Minh: Nxb. Tp. Hồ Chí Minh ; Công ty Văn hoá Sáng tạo Trí Việt, 2014.- 122tr.; 24cm.- (Hạt giống tâm hồn) Tóm tắt: Gồm những mẩu chuyện về cuộc sống, tình yêu nhằm giúp bạn tạo dựng một kĩ năng sống, vượt qua khó khăn, thử thách trong cuộc sống, giữ vững niềm tin để đạt được hạnh phúc. Chỉ số phân loại: 158.1 SBS.QT 2014 Số ĐKCB: KN.00019, |
10. Bài tập rèn luyện kĩ năng sống lớp 11: Dành cho học sinh/ Nguyễn Thanh Bình, Phạm Quỳnh, Nguyễn Trí Thanh.- Tái bản lần thứ 4.- H.: Giáo dục, 2020.- 115tr.: hình vẽ, bảng; 24cm. ISBN: 9786040227539 Chỉ số phân loại: 646.760712 11NTT.BT 2020 Số ĐKCB: KN.00253, |
12. TRƯƠNG THỊ HOA BÍCH DUNG Hướng dẫn và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh trung học phổ thông/ Trương Thị Hoa Bích Dung.- Hà Nội: Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012.- 228tr.: bảng; 21cm. Đầu bìa sách ghi: Bộ Giáo dục và Đào tạo Phụ lục: tr. 193-223 Tóm tắt: Tìm hiểu kỹ năng sống. Phương pháp giảng dạy kỹ năng sống và các mục tiêu của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trung học phổ thông. Phương pháp xây dựng bài giảng kỹ năng sống. Chỉ số phân loại: 373.18071 TTHB.HD 2012 Số ĐKCB: KN.00231, |
13. MAI HƯƠNG Giáo dục kỹ năng sống: Rèn luyện cách sống trung thực cho học sinh. T.4/ Mai Hương, biên soạn.- H: Văn hóa thông tin, 2014.- 118tr.; 21cm. Tóm tắt: Giới thiệu cho các em những sự hiểu biết về giá trị, ý nghĩa đối với cuộc sống của mỗi người đẻ rèn luyện cách sống trung thực từ khi còn cắp sách đến trường. Chỉ số phân loại: 370.1529 MH.G4 2014 Số ĐKCB: KN.00443, |
14. HUYỀN CHIP Tuổi trẻ không hối tiếc/ Huyền Chip.- H.: Phụ nữ ; Công ty Truyền thông Quảng Văn, 2018.- 301tr.; 21cm. ISBN: 9786045652251 Tóm tắt: Tổng hợp những bài học, trải nghiệm, kỹ năng mà bản thân tác giả học được trong suốt quá trình trưởng thành khi đi du lịch một mình qua nhiều nước trên thế giới, làm nhiều nghề khác nhau để kiếm sống và học tập ở Đại học Stanford (Mỹ), tác giả đưa ra những gợi ý, lời khuyên cho các bạn trẻ đang trong giai đoạn tìm đường trên nhiều phương diện: Học, sống, làm việc, đi và...yêu. Chỉ số phân loại: 646.70835 HC.TT 2018 Số ĐKCB: KN.00112, |
15. POLLAK, LINDSEY Từ trường học đến trường đời: Cẩm nang thiết yếu để thành công trong thế giới thực/ Lindsey Pollak ; Dịch: Rosie Nguyễn, Huỳnh Nguyễn.- H.: Văn học ; Công ty Xuất bản và Giáo dục Quảng Văn, 2021.- 411tr.; 21cm. Tên sách tiếng Anh: Getting from college to career Tóm tắt: Đưa ra 90 lời khuyên giúp các bạn sinh viên có một quá trình chuyển đổi thành công từ sinh viên đại học thành một người đi làm có phong thái chuyên nghiệp. Chỉ số phân loại: 378.198 PL.TT 2021 Số ĐKCB: KN.00323, |
16. Quà tặng cuộc sống/ Nhiều tác giả.- Tái bản lần thứ 18.- Tp. Hồ Chí Minh: Nxb. Trẻ, 2018.- 247tr.: tranh vẽ; 21cm.- (Tủ sách Sống đẹp) Tóm tắt: Gồm những mẫu chuyện nhỏ nhằm giáo dục bạn trẻ tình cảm yêu thương đồng loại, tạo dựng một kĩ năng sống để có thể biến cuộc sống thành quà tặng cho chính mình. Chỉ số phân loại: 646.7 YN.QT 2018 Số ĐKCB: KN.00362, |
17. CARNEGIE, DALE Quẳng gánh lo và vui sống= How to stop worrying and start living/ Dale Carnegie ; Nguyễn Hiến Lê dịch.- H.: Hồng Đức, 2018.- 448 tr.; 21 cm. ISBN: 9786048971434 Tóm tắt: Giới thiệu những phương sách và các nghệ thuật căn bản để phân tích nhưng vấn đề rắc rối, diệt tật ưu phiền giúp chúng ta sống thanh thản và hạnh phúc, phá bỏ thói quen lo lắng, luyện tinh thần, gạt bỏ nỗi lo bị chỉ trích, tránh mệt mỏi và lo lắng, nâng cao tinh thần và sức lực. Chỉ số phân loại: 158.1 CD.QG 2018 Số ĐKCB: KN.00052, |
18. Quà tặng của cuộc sống: Bộ sách Cửa sổ tâm hồn/ Nhiều tác giả.- Tái bản lần thứ 18.- Tp. Hồ Chí Minh: Nxb. Trẻ-Báo tuổi trẻ, 2004.- 137tr.: tranh vẽ; 21cm. ISBN: 9786041009646 Tóm tắt: Gồm những mẫu chuyện nhỏ nhằm giáo dục bạn trẻ tình cảm yêu thương đồng loại, tạo dựng một kĩ năng sống để có thể biến cuộc sống thành quà tặng cho chính mình. Chỉ số phân loại: 646.7 YN.QT 2004 Số ĐKCB: KN.00020, |
19. INAMORI KAZUO Tuổi 20 hiên ngang bước vào đời/ Inamori Kazuo ; Hương Linh dịch.- H.: Công Thương ; Công ty Sách Thái Hà, 2020.- 169tr.; 21cm. ISBN: 9786049885754 Tóm tắt: Gồm những lời khuyên ý nghĩa, giúp xây dựng ý chí mãnh liệt để thăng hoa trong sự nghiệp và cuộc sống. Chỉ số phân loại: 650.1 IK.T2 2020 Số ĐKCB: KN.00842, KN.00841, KN.00843, |
20. LÝ THƯỢNG LONG Đại học không lạc hướng: Kim chỉ nam dành cho bạn trẻ/ Lý Thượng Long ; Phương Linh dịch.- H.: Thanh niên ; Công ty Văn hoá Minh Long, 2019.- 287tr.: ảnh, bảng; 21cm. Tên sách tiếng Trung: 大学不迷来 ISBN: 9786049817526 Tóm tắt: Thông qua những câu chuyện thực tế về tình bạn, tình yêu, công việc... Từ đó, giúp bạn định hướng rõ về tương lai của bản thân, không đi lạc hướng, có thêm những động lực, lời khuyên và giải pháp để tiến bước về phía trước và có cuộc sống ngày càng tốt hơn. Chỉ số phân loại: 158.1 LTL.DH 2019 Số ĐKCB: KN.00630, KN.00631, Kn.00796, KN.00795, KN.00689, |
21. RYAN, M. J. Sức mạnh của lòng kiên nhẫn/ M. J. Ryan ; Hoàng Yến dịch.- Tái bản lần thứ 3.- Tp.Hồ Chí Minh: Nxb.Tổng hợp Tp.Hồ Chí Minh, 2019.- 236tr.; 21cm. ISBN: 9786045898970 Tóm tắt: Gồm những câu chuyện thực tế nhẹ nhàng; đề cao những giá trị tốt đẹp, hướng dẫn, khích lệ và tạo cảm hứng cho mọi người hướng tới sức mạnh kỳ diệu của lòng kiên nhẫn.. Chỉ số phân loại: 179.9 RMJ.SM 2019 Số ĐKCB: KN.00574, KN.00771, KN.00772, KN.00773, KN.00859, |
22. LÝ THƯỢNG LONG Vươn lên hoặc bị đánh bại: Kim chỉ nam dành cho bạn trẻ/ Lý Thượng Long ; Nguyệt Minh dịch.- H.: Thanh niên, 2019.- 351tr.; 21cm. Tên sách tiếng Trung: 你要么出众，要么出局 ISBN: 9786049817533 Tóm tắt: Chia sẻ những câu chuyện thực tế về tình bạn, tình yêu, công việc... Từ đó, giúp bạn có thêm những động lực, lời khuyên và giải pháp để tiến bước về phía trước và có cuộc sống ngày càng tốt hơn. Chỉ số phân loại: 158.1 LTL.VL 2019 Số ĐKCB: KN.00493, KN.00494, KN.00492, KN.00860, KN.01018, |
Danh mục những cuốn sách trên hiện đã được trưng bày sẵn trên giá tại thư viện trường, mời bạn đọc tới thư viện và tìm đọc nhé!